R.A.M./ΡΑΔΙΟΦΡΑΓΜΑΤΑ: ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΣΥΝΤΡΟΦΟ ΣΤΗ ΒΡΑΖΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΟ ΠΟΡΤΟ ΑΛΕΓΚΡΕ

Εισαγωγή

Στις 19 Νοεμβρίου 2020, την παραμονή της ημέρας “Μαύρης Συνείδησης” στη Βραζιλία, φρουροί ασφαλείας στο κατάστημα λιανικής Carrefour στο Πόρτο Αλέγκρε δολοφόνησαν βάναυσα έναν μαύρο, πατέρα τεσσάρων παιδιών, που ονομαζόταν João Alberto Silveira Freitas, ενώ οι υπάλληλοι και οι πελάτες του καταστήματος στέκονταν παραδίπλα. Μετά τη δολοφονία του, ξέσπασαν διαδηλώσεις και αναταραχές στο Πόρτο Αλέγκρε, οι οποίες γενικεύθηκαν σε διάφορες περιοχές σε ολόκληρη τη χώρα. Καθώς η εξέγερση που ακολούθησε έφτασε στα διεθνή πρωτοσέλιδα, ο αντιπρόεδρος του φασίστα προέδρου Μπολσονάρου, Hamilton Mourão, ισχυρίστηκε ότι δεν υπάρχει ρατσισμός στη Βραζιλία, κατηγορώντας ξένες επιρροές, όπως το κίνημα Black Lives Matter για την απάντηση του κόσμου.

Η Βραζιλία είναι μια χώρα διεθνώς γνωστή για το πανέμορφο φυσικό περιβάλλον και την ποικιλομορφία της· ένα περιβάλλον που αντιμετωπίζει την ασταμάτητη επίθεση από τις βιομηχανικές φιλοδοξίες της αγροτικής ανάπτυξης, καθιστώντας άστεγες διάφορες ιθαγενείς κοινότητες/ομάδες που αρνούνται τη δυτικο-χριστιανική αφομοίωση, και μια ποικιλομορφία που υπάρχει μέσα σε ένα σύστημα της φυλετικής διαστρωμάτωσης και του διαχωρισμού που βασίζεται στη δουλεία.

Η δολοφονία του João Alberto Silveira Freitas στο Carrefour στις 19 Νοεμβρίου είναι προϊόν ενός ευρύτερου συστήματος ρατσισμού, το οποίο παρατηρείται στο σύνολο αυτού του μετα-αποικιακού κόσμου. Από τις φαβέλες της Βραζιλίας έως τις φυλακές των Ηνωμένων Πολιτειών, από τα ορυχεία της Νότιας Αφρικής έως τα προσφυγικά στρατόπεδα συγκέντρωσης της Ελλάδας, οι πληγές της λευκής υπεροχής και του ευρωκεντρισμού συνεχίζονται μέχρι σήμερα.

Καθώς δημοσιεύουμε αυτή την συνέντευξη, προέκυψε ένα νέο βίντεο της αστυνομίας στη Βραζιλία να πυροβολεί ένα άτομο, επειδή μαγνητοσκοπούσε τη βία που παράγει η ίδια. Δυστυχώς, ένα τέτοιο βίντεο δεν είναι διόλου ασυνήθιστο. Αποτελεί μόνο ένα ακόμη αποδεικτικό στοιχείο που αποκαλύπτει τον καθημερινό αγώνα, όσων θεωρούνται αναλώσιμοι από το κυρίαρχο status quo και τους μπάτσους του. Στη Βραζιλία, οι μαύροι αποτελούν περίπου το 50% του πληθυσμού, αλλά και το 75% όλων των θυμάτων ανθρωποκτονιών στη χώρα, καθώς και το 80% αυτών που δολοφονήθηκαν από την αστυνομία.

Πήραμε συνέντευξη από έναν ανώνυμο αναρχικό/αντι-αποικιοκράτη σύντροφο για την κατάσταση στη Βραζιλία, προκειμένου να επιστήσουμε την προσοχή στους αγώνες εκεί και να τους συνδέσουμε με τον ευρύτερο αγώνα ενάντια στην λευκή υπεροχή, τον καπιταλισμό και το κράτος.

– R.A.M. (Η.Π.Α.) & Ραδιοφράγματα (Ελλάδα)

Σε ποιο βαθμό σχετίζεται η «Ημέρα Μαύρης Συνείδησης» στη Βραζιλία με αυτήν την εξέγερση; Υπάρχουν παραδόσεις ή κάποια ιστορία, η οποία σχετίζεται με την ημέρα, που επηρέασαν την απάντηση στη δολοφονία;

Η 20η Νοεμβρίου είναι μια ημέρα γνωστή ως “Ημέρα Μαύρης Συνείδησης” στη Βραζιλία. Αυτή την ημέρα υποτίθεται ότι θυμόμαστε την πτώση των Quilombo dos Palmares και Zumbi dos Palmares.Οι Quilombos dos Palmares ήταν οι μεγαλύτερες Quilombo [αυτόνομες κοινότητες που χτίστηκαν από προηγουμένως σκλαβωμένους ανθρώπους, οι οποίοι επαναστάτησαν και δραπέτευσαν] στη Βραζιλία και ο Zumbi ήταν ένας πολεμιστής ενάντια στη δουλεία στη Βραζιλία. Από το 1680 έως το 1694 οι Πορτογάλοι διεξήγαγαν έναν αδιάκοπο πόλεμο στις Quilombo. Τελικά, οι Quilombo ηττήθηκαν. Ο Zumbi, ο θαρραλέος μαχητής για την κατάργηση της σκλαβιάς, συνελήφθη και αποκεφαλίστηκε στις 20 Νοεμβρίου 1695.

Αυτή η ημέρα δημιουργήθηκε από το κίνημα της Μαύρης Απελευθέρωσης στη Βραζιλία, σε αντίθεση με την προηγούμενη επίσημη «Ημέρα Μαύρης Συνείδησης», που ήταν στις 13 Μαρτίου, ημέρα που η δουλεία “επίσημα τελείωσε” στη Βραζιλία το 1888. Η αφήγηση και οι αναφορές που ορίζουν την Ημέρα της Μαύρης Συνείδησης διεκδικήθηκαν εκ νέου και επαναπροσδιορίστηκαν από το κίνημα για να απορρίψουν τον έπαινο στη βασιλική οικογένεια που “απελευθέρωσε τους σκλάβους” τον 19ο αιώνα. [Από τότε] Η μέρα οικειοποιήθηκε από το κράτος στη Βραζιλία για να γιορτάσει τις νέες ψευδείς έννοιες της μαύρης ελευθερίας, όταν στην πραγματικότητα η Βραζιλία ήταν η τελευταία χώρα στο δυτικό ημισφαίριο που κατάργησε τη δουλεία “επίσημα”.

Με βάση τα παραπάνω, μπορείτε να φανταστείτε πώς ο βάναυσος θάνατος του João Alberto Silveira Freitas από φύλακες της ασφάλειας στο κατάστημα λιανικής της γαλλικής πολυεθνικής Carrefour, κατά την αυγή της Μαύρης Ημέρας Συνείδησης, ενέπνευσε την οργή στις μαύρες κοινότητες της Βραζιλίας.

Ποια είναι η θέση της πολυεθνικής εταιρείας Carrefour, της οποίας οι φύλακες ασφαλείας σκότωσαν τον Freitas, στη Βραζιλία; Πόσο διαδεδομένα και βίαια είναι αυτά τα είδη ιδιωτικών εταιρειών ασφαλείας;

Η Carrefour συνειδητοποίησε γρήγορα την κρίση των δημοσίων σχέσεων που θα αντιμετώπιζε με τη δολοφονία. Πρόσφατα, στις 14 Αυγούστου αυτού του έτους, υπήρξε μια άλλη περίπτωση στο Carrefour, όπου ένας υπάλληλος πέθανε, ενώ εργαζόταν σε ένα κατάστημα. Ωστόσο, αντί να κλείσει το κατάστημα και να καλέσει ασθενοφόρο, το σούπερ μάρκετ κάλυψε το σώμα του εργαζομένου με ομπρέλες για να μην είναι ορατό στους πελάτες και να μην διακόψει τις εργάσιμες ώρες.

Μόλις μερικά χρόνια πριν, το 2018, σε ένα κατάστημα στο Σάο Πάολο, ένας μαύρος άνδρας ξυλοκοπήθηκε και βασανίστηκε, επειδή άνοιξε ένα κουτί μπύρας μέσα στο κατάστημα.

Αυτές είναι μερικές διάσημες περιπτώσεις που τράβηξαν την προσοχή των μέσων ενημέρωσης, αλλά δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά. Η πρόληψη των ζημιών και η ασφάλεια στα σούπερ μάρκετ και στα καταστήματα λιανικής στη Βραζιλία υπάρχουν για να διεξάγουν μια συνεχή και επιθετική εκστρατεία εκφοβισμού και έντασης ενάντια στους φτωχούς και μαύρους ανθρώπους. Το προσωπικό ασφαλείας είναι συνήθως πρώην μπάτσοι ή μπάτσοι εκτός υπηρεσίας, ενώ οι εταιρείες ασφαλείας ανήκουν συνήθως σε αξιωματικούς της αστυνομίας. Στην πράξη, εταιρείες ασφαλείας, όπως αυτή που χρησιμοποίησε η Carrefour και είχε ως αποτέλεσμα τη δολοφονία του João Alberto Silveira Freitas στο Πόρτο Αλέγκρε, είναι ουσιαστικά παραστρατιωτικές δυνάμεις που διαπράττουν δολοφονίες και βασανιστήρια για να προστατεύσουν ιδιωτική περιουσία. Ενώ η δολοφονία του João Alberto Silveira Freitas ήταν ένα τρομερό γεγονός και ενέπνευσε μια οργή, σε μια χώρα, όπου ένας μαύρος πεθαίνει κάθε 23 λεπτά, δεν ήταν έκπληξη για τους περισσότερους ανθρώπους: ήταν απλά καύσιμο για τη φωτιά.

Πιστεύεις ότι η εξέγερση, ως απάντηση στη δολοφονία στο Πόρτο Αλέγκρε, θα γενικευτεί σε ολόκληρη τη χώρα;

Είναι πολύ δύσκολο να προβλέψω οτιδήποτε για τη Βραζιλία αυτή τη στιγμή. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η ένταση που σιγοβράζει στη Βραζιλία μπορεί να εξαφανιστεί ανά πάσα στιγμή. Ενώ η αντίσταση συμβαίνει, πρέπει, επίσης, να σημειώσω ότι τα φιλόδοξα αριστερά κόμματα εργάζονται για την στρατολόγηση και την οικειοποίηση της οργής των νέων, θεωρώντας ότι τέτοιες διαδηλώσεις θα μπορούσαν να επηρεάσουν θετικά τις αποδόσεις των [αριστερών πολιτικών] στις προσεχείς εκλογές.

Ωστόσο, η εξέγερση ενάντια στη δολοφονία της μαύρης νεολαίας συμβαίνει ήδη καθημερινά στη Βραζιλία, μεμονωμένα για περιστατικά (όχι συνολικά). Μετά τις ταραχές του 2013 ενάντια στους Ολυμπιακούς Αγώνες, το Παγκόσμιο Κύπελλο και τις αυξήσεις στις τιμές των μεταφορών, υπήρξε μια έκρηξη ριζοσπαστικής οργάνωσης σε όλη τη χώρα που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Αυτό προετοίμασε καλύτερα τις κινητοποιήσεις σε περιπτώσεις, όπως η πρόσφατη δολοφονία του João Alberto. Η κλιμάκωση και η έκταση της εξέγερσης που συνέβη στο Πόρτο Αλέγκρε, ως απάντηση σε αυτήν τη δολοφονία, είχε να κάνει σε μεγάλο βαθμό με τη συμβολή των νέων εξεγερμένων, οι οποίοι έχουν ταχθεί στην άμεση δράση, με επιρροές από τη δυναμική που χτίστηκε το 2013.

Υπάρχουν τώρα πολλές διαφορετικές και οργανωμένες ριζοσπαστικές συλλογικότητες που δεν υπήρχαν ή δεν ήταν τόσο οργανωμένες το 2013, όταν είδαμε τις τεράστιες ταραχές που άλλαξαν τα πάντα. Όταν αυτές επανέλθουν, ξέρουμε ότι οι άνθρωποι θα είναι καλύτερα προετοιμασμένοι. Στις δύο τελευταίες κινητοποιήσεις μπροστά από το Carrefour στο Πόρτο Αλέγκρε, είδαμε πολλές νέες ομάδες να είναι προετοιμασμένες και αφοσιωμένες στην άμεση δράση, και αυτό είναι μια κληρονομιά από το 2013.

Έχει το κίνημα επηρεαστεί από την εξέγερση στις Η.Π.Α., ως απάντηση στη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ;

Ο Τζορτζ Φλόιντ ήταν τεράστια επιρροή. Ο τρόπος με τον οποίο δολοφονήθηκε ο João Alberto Silveira Freitas έμοιαζε πολύ στους ανθρώπους με τις αποτρόπαιες εικόνες της δολοφονίας του George Floyd. Ένας αηδιαστικός άντρας με στολή πατούσε με το γόνατο το λαιμό κάποιου, ενώ το θύμα φώναζε για να αναπνέει με ανθρώπους που στέκονταν και βιντεοσκοπούσαν: φυσικά η σύνδεση ήταν αναπόφευκτη. Τέτοιες εικόνες, είτε στη Βραζιλία είτε στις Η.Π.Α., μπορούν να θεωρηθούν ως μια σχεδόν τελετουργική δολοφονία, ένα τελετουργικό της λευκής κοινωνίας για να συνεχίσει την καταπίεση του μαύρου πληθυσμού. Όλοι το είδαν και η σύνδεση ήταν αναμφισβήτητη. Μπορείτε ακόμη και να ακούσετε “Vidas Pretas Importam!” (Black Lives Matter! / Οι Ζωές των Μαύρων Μετράνε) και “Não Consigo Respirar!” (I can’t breathe! / Δεν μπορώ να αναπνεύσω!) στους δρόμους της Βραζιλίας κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων κατά της λευκής υπεροχής.

Πώς έχει δομηθεί η λευκή υπεροχή στη Βραζιλία, ιστορικά και σήμερα;

Η Βραζιλία είναι μια εξαιρετικά διαχωρισμένη κοινωνία. Η φυλή χρησιμοποιείται, επίσης, για τον προσδιορισμό της φτώχειας: οι φυλακές είναι κυρίως μαύρες, ενώ οι πλούσιες γειτονιές είναι κυρίως ανοιχτόχρωμες.

Η Βραζιλία ήταν η τελευταία χώρα στον κόσμο που κατάργησε το δουλεμπόριο, το οποίο αντικατοπτρίζεται στην κοινωνική και φυλετική διαστρωμάτωση. Η πολιτική και επιχειρηματική ελίτ που κυβερνούν τη Βραζιλία είναι σχεδόν αποκλειστικά ανοιχτόχρωμες και σε πολλές περιπτώσεις προέρχονται από προγόνους που είχαν σκλάβους. Αυτές οι ρίζες είναι οι καθοριστικές ρίζες του σημερινού ρατσιστικού έθνους-κράτους, γνωστού ως Βραζιλία.

Η αποκτήνωση είναι η συνεχής εμπειρία των μαύρων στη Βραζιλία. Απλά ανοίγοντας την τηλεόραση, ο θεατής βομβαρδίζεται με ατελείωτες τηλεοπτικές εκπομπές που επευφημούν την αστυνομία, η οποία κακοποιεί τους μαύρους “εγκληματίες”. Όπως και στις “Ηνωμένες Πολιτείες”, η ποικιλομορφία μας πηγάζει από τη σκλαβιά.

Ακόμα κι αν αυτές οι ιστορίες έχουν προσαρμοστεί στον σύγχρονο κόσμο των πιο ευγενικών βασανιστηρίων και έχουν προσαρμόσει τις πολιτικές διαχωρισμού, αυτοί που θεωρούνται αποκλεισμένοι από τη λογική των αποίκων-αποικιοκρατών της Βραζιλίας, μέσα σε φαβέλες ή βαθιά στον Αμαζόνιο συνειδητοποιούν πως το περιβάλλον που τους ανατέθηκε και διαιωνίστηκε από το κράτος της Βραζιλία προέρχεται από τα Pelourinhos [Pelourinhos, ένας όρος που προέρχεται από τις διαπομπεύσεις, σημαίνοντας μια περιοχή στην πόλη, όπου κατασκευές, όπως ο πάσσαλος, χρησιμοποιήθηκαν ιστορικά στις πόλεις της Βραζιλίας για να βασανίσουν δημόσια και να εξευτελίσουν τους ανυπάκουους σκλάβους. Τα μνημεία σε αυτές τις τοποθεσίες υπάρχουν σε πόλεις της Βραζιλίας μέχρι σήμερα].

Ποιοι είναι οι τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι μπορούν να δείξουν αλληλεγγύη στους αγώνες που συμβαίνουν στη Βραζιλία από το εξωτερικό;

Η ελίτ της Βραζιλίας είναι πολύ ανασφαλής για την παγκόσμια θέση της. Η μεσαία και κυρίαρχη τάξη ασχολείται πολύ με την ξένη κριτική. Οι διαδηλώσεις σε πρεσβείες και προξενεία δεν είναι ποτέ χάσιμο χρόνου. Το μποϊκοτάζ των προϊόντων της Βραζιλίας είναι κάτι που πρέπει πάντα να θεωρούμε ως το μεγαλύτερο κορμό των γεωργικών επιχειρήσεων και των βιομηχανιών που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη συστηματική και ατελείωτη επίθεση που διεξάγεται σε αυτόχθονες πληθυσμούς και στη γη τους.

Ενώ τα αποικιακά οικιστικά συστήματα έχουν τεθεί σε εφαρμογή από την αρχή του βραζιλιάνικου κράτους, έχει εντείνει η διοίκηση του Προέδρου Μπολσονάρου τα πογκρόμ, ή συνεχίζει απλώς το έργο που έκανε ο προηγούμενος “αριστερός” πρόεδρος Λούλα ντα Σίλβα;

Ο Μπολσονάρου έχει διπλασιάσει τον πόλεμο, που ήδη διεξαγόταν ενάντια σε αυτόχθονες και Quilombolic κοινότητες, τροφοδοτημένος από αγροτικές επιχειρήσεις ή από μια μανιώδη φιλοδοξία να κατακτήσει, να αποδεκατίσει και να εκμεταλλευτεί τα εδάφη του Αμαζονίου και να ρευστοποιήσει τον πολιτισμό των γηγενών λαών του.

Ο Μπολσονάρου επικεντρώνεται στην εξάλειψη της κρατικής προστασίας των αυτοχθόνων ανθρώπων περισσότερο από τις προηγούμενες διοικήσεις. Οι απομονωμένες φυλές έχουν, επίσης, χάσει την προστασία, και οι χριστιανοί ιεραπόστολοι ενθαρρύνθηκαν από κρατικούς πράκτορες να καταδιώξουν ομάδες ανέγγιχτες στον Αμαζόνιο.

Από τότε που ο Μπολσονάρου πήρε την εξουσία, δεν έχουν χορηγηθεί νέες κρατήσεις ή επεκτάσεις για αυτόχθονες πληθυσμούς. Επιπροσθέτως, συμβαίνουν εξώσεις και για τις Quilombolic κοινότητες. Η προηγούμενη κυβέρνηση του Λούλα δεν ήταν πολύ διαφορετική στην πράξη, ωστόσο ο Μπολσονάρου ενεργεί πιο γρήγορα και είναι πιο ανοιχτός και ειλικρινής για τις φασιστικές του προθέσεις. Ο Μπολσονάρου πιστεύει ότι ο καπιταλισμός πρέπει να βρίσκεται σε συνεχή επέκταση εις βάρος εκείνων που θεωρούνται αποκλεισμένοι και αναλώσιμοι από την ευρωκεντρική-φασιστική οπτική του. Ο στόχος του είναι να εξαλείψει όλες αυτές τις κοινότητες και δεν βλέπει καμία ανάγκη για έλεος ούτε διακατέχεται από σκεπτικισμό μέχρι να επιτευχθεί ένας τέτοιος στόχος.

Η ρητορική του εκτός πολιτικής, σε αντίθεση με τον Λούλα, έχει ενθαρρύνει τους φασίστες, τους ανοιχτόχρωμους κτηνοτρόφους και τις χριστιανικές ομάδες να πιέσουν σκληρότερα στις προσπάθειές τους να εξαλείψουν την άγρια γη και τους αυτόχθονες ανθρώπους με επιδίωξη την ανάπτυξη, την καλλιέργεια και την αφομοίωση.

Υπάρχουν αναρχικά και/ή αντιφασιστικά κινήματα στην αντίσταση που παρουσιάστηκε πρόσφατα στη Βραζιλία;

Ναι, υπάρχουν. Από το 2013, αυτοί οι τύποι διαδηλώσεων είχαν επίσημα τεράστια συμμετοχή αναρχικών, αντιφασιστών και της ριζοσπαστικής/επαναστατικής αριστεράς. Αυτό εν μέρει σχηματίστηκε από τις διαδηλώσεις ενάντια στο Παγκόσμιο Κύπελλο, τους Ολυμπιακούς Αγώνες και τις αυξήσεις των τιμών στα μέσα μεταφοράς, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως. Πολλοί εξεγερμένοι νέοι συμμετέχουν παράλληλα στις ταραχές σε αλληλεγγύη μέσω της άμεσης επίθεσης. Σε διαδηλώσεις βλέπουμε πολλές αναρχικές σημαίες. Τα τελευταία χρόνια έχουν σχηματιστεί και πολλές μαύρες αναρχικές ομάδες. Ενώ πριν από δύο δεκαετίες ζητήματα, όπως η φυλή και η ποικιλομορφία, δεν ήταν τόσο αξιοσημείωτες στις αναρχικές κοινότητες, πλέον έχουν γίνει ένα τεράστιο σημείο διαλόγου και οι ομάδες έχουν εξίσου διαφοροποιηθεί ριζικά. Οι προσπάθειες αλληλεγγύης προς τους ιθαγενείς έχουν προωθηθεί, επίσης, σκληρά από αναρχικές ομάδες και κοινότητες.

Τι είδους καταστολή πραγματοποιείται από το κράτος; Επιδεινώνεται από τη διοίκηση του Μπολσονάρου;

Είδαμε την τακτική καταστολής κατά των ταραχών στο Πόρτο Αλέγκρε και το Σάο Πάολο, αλλά δεν ήταν τόσο βαριά όσο περιμέναμε. Παραδείγματος χάρη, κατέστειλαν τη διαδήλωση με δακρυγόνα και λαστιχένιες σφαίρες, συνέλαβαν μερικούς ανθρώπους, αλλά νομίζω ότι προσέχουν να μην τις κλιμακώσουν, όπως συνέβη στις Η.Π.Α.

Ο Μπολσονάρου δεν αναγνωρίζει τις διαμαρτυρίες ως έγκυρες, καθώς η κυβέρνηση αρνείται από το παρελθόν την ιδέα του συστημικού ρατσισμού στη Βραζιλία. Ευθυγραμμίζεται πάρα πολύ με τα σημεία συζήτησης της κυβέρνησης Τραμπ. Οι τοπικές κυβερνήσεις, όπως του Σάο Πάολο, όμως, προσπαθούν να αποστασιοποιηθούν από τον Μπολσονάρου, επειδή αναγνωρίζουν ως απειλή την εξεγερσιακή αντι-βία που παρουσιάζεται σε αυτές τις αντιρατσιστικές διαδηλώσεις.

---

[EN] RAM/RadioFragmata Interview with A Brazilian Comrade on the Events in Porto Alegre

[DE] RAM/RadioFragmata Interview mit einem Genossen aus Brasilien zu den Ereignissen in Porto Alegre

---